Doğum ameliyatı, gebeliğin herhangi bir döneminde doğumun yapılma kararı alınabilir ya da doğum sırasında bebeğin ameliyatla alınma kararı verilebilir. Bu yöntemde bebek vajinal doğumla yani normal doğumun dışında sezaryen ameliyatı uygulanarak anne rahminden çıkarılmaktadır. Acil olarak ameliyat kararı alınması durumunda, anne adayının ya da bebeğin hayati bir tehlikesi olması yüzünden kısa sürede bebeğin doğurtulması gerekmektedir.
Bu süreçte hızla ameliyat hazırlıkları yapılmalı, ameliyat ekibi toplanmalı, anne adayına anestezi verilerek, hızla bebeğin doğurtulması gerekir. Bu kararın acil olarak alınması, istenmeyen durumların oluşmasına neden olabilir. Diğer ameliyat kararlarında olumsuzlukları engelleyebilmek için yeterli süre olur. Günümüzdeki uygulamalarda genellikle başarılı doğum ameliyatları uygulanmaktadır.
Doğum ameliyatı (Sezaryen) nasıl yapılır?
Ön hazırlıklar
Planlı bir şekilde yapılacak sezaryen ameliyatlarında genellikle gebeliğin 39. Haftasında bir gün tercih edilir. Gebelik sürecinde düzenli olarak kontrol altında olan gebelerde, genellikle gebelik haftasında hata yapılma riski olmaz. Ameliyat öncesinde gebe kadın anestezi doktoru tarafından muayene edilir. Ameliyat öncesinde en az 6-8 saat herhangi bir şey yenmemelidir. Anne adayına lavman yapılarak, ameliyat giysileri giydirilir. Ameliyathaneye alınan anne adaylarına epidural anestezi yapılacaksa, idrar sondası takılır. Bazı durumlarda diğer gebelere de idrar sondası takılır.
Bu sonda ameliyattan sonraki gün çıkarılır. Ameliyathanede gebe kadın ameliyat masasına yatırılarak, gereken hazırlıklar yapılır. Anestezi doktoru serumu takarak, kadını kalp monitörüne bağlar. Buradan kalp atışları izlenir. El işaret parmağına takılan bir aletle kandaki oksijen kontrol edilir.
Epidural anestezi için yapılan uygulamalar
Gebe kadının karın bölgesi açılır. Karın ve bacakların üst bölümleri antiseptik bir maddeyle boyanır. Bu işlem diğer ameliyatlarda epidural anestezi ya da genel anesteziden sonra yapılır. Ancak doğum ameliyatlarında bebeğin anestezik ilaçlara maruz kalmaması için, daha önceden yapılır. Kadının üzeri steril örtülerle örtülerek, anestezi doktoru tarafından hastanın ağzından nefes borusuna uzanan entübasyon tüpü denilen özel bir tüp yerleştirilir. Damardan verilen ilaçla kasların işlevi durdurulur. Kasların işlevi durduktan sonra, solunum faaliyetleri anestezistin elindeki siyah balonla kontrol altına alınır. Entübasyon tüpünün yardımıyla hastaya anestezik ilaç ve oksijen verilir. Kandaki ve kalp fonksiyonlarındaki oksijen seviyesi kontrol altında tutulur. Hasta hazır olduğunda, ameliyata başlanır.
Ameliyatın uygulanması
Doğum ameliyatında uygulanan teknik iki farklı şekilde olur. Karnın alt kısmında, iç çamaşıra gelen yerde ciltte yaklaşık olarak 15 cm uzunlukta yatay şekilde açılan kesiyle yapılan tekniğe pfannenstiel insizyonu denir. Rahimde klasik insizyon planı yapıldıysa, göbeğin hemen altından başlayan dikey kesi yapılır. Bu teknik sezaryen ameliyatlarında nadiren uygulanır. Cilt kesisi yapıldıktan sonra, cilt altı yağ dokusu kesilir. Buradan kasların çevresindeki koruyucu kılıfa ulaşılır. Bu kılıf kesilerek, karın kasları kesilmeden yan taraflara ayrılarak karın içi organları örten zara ulaşılır. Bu zar kesilir ve rahime ulaşılır. Rahmin altından yatay bir kesi yapılarak, bebeğin çıkışına yetecek 10 cm'ye kadar genişletilir. Buradan bebeğin doğumu sağlanır. Göbek kordonu kesilen bebek, çocuk doktoruna veya hemşireye verilir. Rahimde olan plasenta çıkarılarak, kesilmiş olan tüm dokular aynı sırayla tek tek dikilir. Cilt tabakasına estetik dikiş yapılır. Bu aşamada doğum ameliyatı tamamlanmış olur. Anne odasına götürülerek, bebeğiyle buluşturulur.
Doğum ameliyatının (Sezaryen) komplikasyonları nelerdir?
Bu doğum yöntemi bir ameliyat olduğundan, bazı riskler taşımaktadır. Bu yüzden sadece gerekli olduğu durumlarda uygulanması tavsiye edilmektedir.
- Ameliyatlarda nadiren enfeksiyon, kanama ya da rahme yakın organlarda yaralanmalar meydana gelebilir. Çok aşırı kanama durumunda bazen rahmin alınması gerekebilir.
- Ameliyat sonrasında bacaklardaki damarlarda pıhtı oluşması ya da akciğerlere pıhtı atma sorunları yaşanabilir.
- Ameliyat sonrasındaki iyileşme süreci, normal doğumlara göre daha uzun olur.
- Bu şekilde gerçekleştirilen doğumlarda daha fazla ağrı olur.
- Doğumunu ameliyatla yapan kadınların diğer doğumlarında plasentanın rahim ağzına yerleşmesi ya da rahim duvarına yapışması gibi sorunlar daha fazla olur.
- Sezaryenle doğum yapan kadınların daha sonra normal doğum yapma şansları genelde az olur.
- Sezaryenle doğan bebeklerin daha fazla solunum sorunu yaşadıkları görülür. Bunun nedeni normal doğumda bebeklerin doğum kanalından geçerken akciğerlerindeki suyu dışarıya atmasıdır. Ameliyatta bebeklerin böyle bir şansı olmamaktadır.
- Anesteziye bağlı sorunlar yaşanabilir.
- Doğumdan sonra komplikasyon oluşma riski normal doğuma göre daha fazladır.
- Ameliyatla doğan bebeklerin meme emme başarısı daha düşük olur.
- Yapılan araştırmalar sezaryenle doğan bebeklerin astım hastalığına daha fazla yakalandığını belirlemiştir.
