Epidural normal doğum, normal doğumun ağrısız olarak yapılmasıdır. Kadınlarda annelik duygusu gebeliğin başlangıcında başlayarak, doğuma kadar en yüksek seviyeye ulaşır. Her anne adayı doğum sürecini doyasıya yaşamak ister. Ancak doğumda çekeceği sancıları da içinde yaşar. Doğumda meydana gelen ağrılar rahim kaslarının kasılmasından kaynaklanmaktadır.
Bu ağrıları yaşayan kadınlar bu ağrıyı tanımlarken, yaşamları boyunca yaşadıkları en şiddetli ağrı olduğunu belirtirler. Doğumda anne adayının duyacağı ağrının şiddeti bebeğin pozisyonuna, boyuna, pelvis genişliğine, kasılmaların gücüne, ağrı eşiğine, geçmişte yaşanan deneyimlere, beklentilere ve sebebi bilinmeyen diğer etkenlere göre değişim gösterir. Bu yüzden kadının ne kadar ağrı çekeceğini daha önce tahmin etmek oldukça güçtür. Annenin yaşamında olacak en güzel deneyimin tatsız bir duruma sebep olmaması, yaşanan sancıların doğumu olumsuz etkilememesi için sayısız araştırma yapılmış ve değişik yöntemler kullanılmıştır. Doğumda yaşanacak sancıların hafifletilmesi için damar yolundan verilen bazı ilaçlar yan etkiye sebep olabilir. Ayrıca bu ilaçların dezavantajı olabilir. Bunların en fazla bilineni uyku haline neden olması ve sersemlik yaratmasıdır. Bunun dışında bulantı, kusma, kabızlık, solunum güçlüğü, mesanede idrar birikimi gibi etkileri de olabilir. Doğum sonrasında anne sütünün gelmesine ve emzirmenin gecikmesine sebep olabilirler. Bu nedenle sancıların giderilmesi için farklı arayışlar içine girilmiştir.
Doğumda ağrısız yöntemlerin kullanılması
Doğum sırasında bölgesel anestezi uygulama ilk kez 1900 yılında yapılmıştır.
Bu yöntem başlangıçta bazı olumsuzluklara neden olsa da yapılan çalışmalar ışığında daha güvenli hale getirilmiştir. Vücutta epidural aralık olarak tanımlanan bölge omuriliğin çevresinde bulunan zar ve omurların arasındaki bağ dokusunun arasında yer alan milimetrik boşluktur. Bu aralıktan amaca uygun şekilde omuriliğin farklı seviyelerinden ilaç uygulanıp, pek çok ameliyatın yapılması, ameliyatlardan sonra oluşan ağrıların dindirilmesi ve kronik ağrıların dindirilmesi gibi uygulamalar yapılabilir. Doğumlarda sezaryen ve normal doğumlarda farklı şekilde ağrısız doğumlar yaptırılabilmektedir. Ağrısızlık anlamına gelen analjezi normal doğumlarda bel bölgesinden epidural yolla sağlanmış analjezi, duyusuzluk anlamına gelen anestezi ise sezaryen yöntemiyle yapılan doğumlarda epidural anestezi uygulanmaktadır. Bu işlemler aynı şekilde yapılmaktadır. Ancak aralarında verilen ilaç dozu bakımından farklılık vardır.
Epidural normal doğum nasıl gerçekleştirilir?
Ağrısız doğum olarak tanımlanan epidural analjezi ile doğum, giderek yaygınlaşmaya başlamıştır. Anne adayının bel hizasına yerleştirilmiş milimetrik bir tüp olan Kataterle uygulanan ilaç sayesinde, vücudun alt yarısından gelecek ağrı sinyallerinin iletimi geçici olarak durdurulmaktadır. Ağrılı uyarının çıkmış olduğu bölgede de ağrı hissedilmez. Bu işlemde kullanılan ilaç dozu rahim kasılmalarındaki ağrıya engel olacak, fakat rahim kasılmalarını azaltmadığından doğum normal yollardan gerçekleşecektir. Bu şekilde sadece ağrı iletimi bloke olmaktadır. Kişilerde dokunma duyusu ve hareket kısıtlılığı oluşmamaktadır. Anne adayı bu uygulama sonrasında doğum süreci devam ederken bile kalkıp yürüyebilir, her ihtiyacını karşılayabilecek durumda olur. Ayrıca rahim kaslarının kasılmasını engellemediği gibi, doğumda anne adayının aktif olarak katılımında engel teşkil etmez. Sadece anne adayının ağrıdan kurtulmasını ve bebeğine kavuşmasını sağlar.
Epidural normal doğum sırasında neler yaşanır?
Anne adayını doğum sancıları rahatsız etmeye başlayınca yani doğum kanalının açıklığı 4 cm olduğunda anne adayı işlem odasına alınır. Burada kolundan serum takılarak, nabız, tansiyon ve parmak ucundan oksijen durumu kontrol edilir. Epidural uygulamanın başarılı olması için doktorun ve anne adayının uyum içinde olması ve uygun pozisyonun alınması gerekir. Yapılan uygulama genellikle oturur vaziyette ve vücut dik şekildeyken hafifçe geriye doğru yaslanan kadının vücut omur çıkıntılarını birbirinden ayıracak biçimde belden öne doğru bükülür. Çenesi öne doğru yaslanır ve omuzlar aşağıya bırakılır. Bu pozisyon alındıktan sonra bel ve sırt bölgesi antiseptik ilaçla mikropsuz hale getirilir ve steril örtüler örtülür. Uygulamanın yapılacağı cilt yeri ve cilt altı dokular ince bir iğneyle uyuşturulur. Kadının burada hissettiği sadece iğnenin girişidir. Daha sonra buraya özel bir iğneyle epidural aralığa katater adı verilen ince bir tüp yerleştirilir. Bu tüp flasterle sabitlenir. Kataterden verilen ilaçla birlikte ağrılar yok olur. Sancılar duyulmaz fakat rahim kasılmaya devam eder. Katatere bağlanmış olan ağrı pompasıyla hastanın kontrolü analjezi yöntemiyle devamlı olarak sağlanır. Bu aşamadan sonra doğum bilinen seyriyle devam eder. Ancak anne adayı herhangi bir acı ve ağrı duymaz.
